بررسی ترکیبات شیمیایی عصاره هگزانی گیاه جعفری معطر (tagetes minuta l.) و اثر ضدلارو پشه آنوفل استفنسی anopheles stephensi))

مقدمه: گیاه جعفری معطر (tagetes minuta l.) یکی از اعضای خانواده asteraceae می باشد که بومی آمریکای جنوبی بوده و از آنجا به سایر نقاط جهان گسترش یافته است و هم اکنون در هر پنج قاره جهان یافت می شود. این گیاه دارای استفاده های فراوانی در فرهنگ مردم بومی آمریکای جنوبی و آفریقای شرقی دارد که از جمله این استفاده ها دورکنندگی حشرات، طعم دهنده و چاشنی می باشد. مطالعات زیادی بر روی این گیاه گزارش شده است ولی مطالعه روی اثرات ضدلارو و پشه ناقل مالاریا گزارش نگردیده است. روش بررسی: در این مطالعه عصاره هگزانی گیاه با استفاده از روش خیساندن تهیه و سپس ترکیبات تشکیل دهنده عصاره حاصل توسط دستگاه gc/ms شناسایی و تعیین گردید. همچنین اثر ضد لارو پشه آنوفل استفنسی عصاره هگزانی گیاه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بازده کار عصاره گیری با روش خیساندن با حلال هگزان 6/2 درصد وزنی – وزنی بود. شانزده ترکیب که شامل 4/93 درصد کل عصاره بود شناسایی گردید. سیس- بتا- اوسیمن با 39/43 درصد کل عصاره، عمده ترین ترکیب بود. lc50 و lc90 عصاره بر علیه لارو پشه آنوفل استفنسی به ترتیب 1517/3 میلی گرم بر لیتر و 9167/11 میلی گرم بر لیتر تعیین گردید. نتیجه گیری: بازده میزان روغن فرار حاصل از روش استخراج با هگزان بالاتر از روش تقطیر با آب جوش و غلظت ترکیب عمده آن (سیس – بتا- اوسیمن) نیز بیشتر است. lc50 و lc90 عصاره هگزانی از مشابه مربوط به روغن فرار حاصل از تقطیر با آب داغ بیشتر است و با غلظت بیشتری دارای اثر مشابه می باشد.